ENSTİTÜMÜZDE “41. YILINDA İSKEÇE TÜRK BİRLİĞİNİN HUKUK MÜCADELESİ” KONULU PANEL GERÇEKLEŞTİRİLDİ

Enstitümüz tarafından 9 Mayıs 2024 tarihinde Eczacılık Fakültesi Gazi Mustafa Kemal Atatürk Konferans Salonunda “41. Yılında İskeçe Türk Birliğinin Hukuk Mücadelesi” konulu bir panel gerçekleştirildi. Konuşmacıların Batı Trakya’dan İskeçe Türk Birliği Başkanı, gazeteci Sayın Ozan Ahmetoğlu ve İskeçe Türk Birliği Hukuk Danışmanı avukat Sayın Ahmet Kara olan panelin moderatörlüğünü ise Balkan Araştırma Enstitüsü Müdür Yardımcısı Doç. Dr. Ali Hüseyinoğlu yaptı. Panele Edirne Sosyal Bilimler Meslek Yüksekokulu Müdürü Prof. Dr. Mustafa Hatipler, Dış İlişkiler Uygulama ve Araştırma Merkezi Müdürü Dr. Öğr. Üyesi Rıfat Gürgendereli ve çok sayıda öğretim üyesi ve öğrenci katıldı.

Açılış konuşması Balkan Araştırma Enstitü Müdürü Prof. Dr. İbrahim Kelağa Ahmet tarafından yapılan panelde ilk olarak İskeçe Türk Birliğinin 1983 yılından bu yana sürdürdüğü hak arama mücadelesini anlatan “İskeçe Türk Birliği – 40 Yıllık Hak Arama Mücadelesi” isimli belgeselin gösterimi gerçekleştirildi. Belgeselde özetle Yunanistan devletinin “Batı Trakya’da Türk yoktur” iddiasına dayanarak 7 Aralık 1983 tarihinde İskeçe Türk Birliğinin tabelasının sökülmesiyle başlayan 40 yıllık süreç ve bu süreç içerisinde yaşanan siyasi ve hukuki gelişmeler anlatıldı.

İskeçe Türk Birliği Başkanı Ozan Ahmetoğlu sözlerine İskeçe Türk Birliği’nin kuruluşu ve tarihi hakkında bilgi vererek başladı. Batı Trakya Türk Azınlığının ilk sivil toplum kuruluşlarından biri olarak sosyal, kültürel ve sportif faaliyetler yürütmek amacıyla 1927 yılında İskeçe Türk Gençler Yurdu adıyla kurulan birliğin 1936 yılında İskeçe Türk Birliği adını aldığını belirtti. Ozan Ahmetoğlu 1986 yılına kadar İskeçe Türk Birliği’nin Yunanistan’da anayasal düzen içerisinde, kendi ismiyle yasal olarak faaliyetlerini sürdürdüğünü söyledi. Ancak adında “Türk” ibaresi bulunması gerekçesiyle ilk olarak 1984 yılında İskeçe Valiliği emriyle derneğin kapatılması için dava açıldığını ve ardından İskeçe Çok Hakimli Asliye Hukuk Mahkemesinin 11 Mart 1986 tarihinde açıkladığı karar ile de İskeçe Türk Birliğinin resmi olarak kapatıldığını ifade eden Ahmetoğlu, Yunanistan’ın devlet olarak böyle bir politika izlemeye başlamasının arkasında yatan nedenin 15 Kasım 1983’te Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti’nin ilân edilmesinin olduğunu belirtti. Kıbrıs Barış Harekâtı sonrasında Yunanistan’ın Batı Trakya’da “Türk yoktur” şeklinde bir politika geliştirmeye başladığını ifade eden Ahmetoğlu, bu politika sonucunda Batı Trakya’da İskeçe Türk Birliği gibi isminde Türk kelimesi geçen Batı Trakya Türk Öğretmenler Birliği, Gümülcine Türk Gençler Birliği gibi azınlık dernekleri hakkında da kapatılma davalarının açıldığını ekledi.

İskeçe Türk Birliği Başkanı Ozan Ahmetoğlu, 1983-2005 yılları arasında İskeçe Türk Birliği’nin Yunanistan iç hukuku çerçevesinde mücadele ettiğini ifade etti. Yunanistan Yargıtay’ı olan Yüksek Mahkeme’nin 2005 yılında derneğin taleplerini reddederek kapatılma kararını onaylamasının ardından İskeçe Türk Birliği’nin Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’ne başvurusunun gerçekleştiğini ifade eden Ozan Ahmetoğlu, 27 Mart 2008 tarihinde Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’nin (AİHM) kararını açıkladığını ve oybirliği ile İskeçe Türk Birliğinin taleplerini haklı bulduğunu belirtti. Ancak Yunanistan’ın AİHM’nin bu kararını halen uygulamadığını ve oyalama politikasına devam ettiğini belirtti.

Ozan Ahmetoğlu ayrıca AİHM’nin Yunanistan’a bu konuda sorular yönelttiğini ekleyerek şunları ifade etti: “İcra Dairesi, bunun uygulanması ile ilgili yine baskılarını ve çağrılarını sürdürüyor. 15 yıl geçti, 16. yıla giriliyor, bu kararları niye uygulamıyorsunuz?' diye soruyor. Yunanistan, bu sefer “Bunun uygulanabilirliğini araştırmak için uzmanlardan oluşan bir komisyon oluşturacağız” şeklinde cevap veriyor. 15 yıl geçti, bir komisyon oluştu. Komisyon, çalışmaya başladıktan sonra 15 sene geçebilir. Bizim ömrümüz bunu görmeye yeter mi bilemiyorum. 10 yaşındaydım bu süreç başladığında, şimdi 51 yaşındayım. Ümit ediyorum, emekliliğe kadar Yunanistan, AİHM kararlarını uygulama ve yıllarca süren bu haksızlığı ortadan kaldırma iradesini gösterecektir”.

Son olarak Ahmetoğlu, İskeçe Türk Birliğinin fiili faaliyette bulunduğunu ancak legal dernek hüviyetinin olmadığını dile getirdi ve Yunanistan’ın uluslararası hukuku uygulayana ve derneklerinin resmi statülerini iade edene kadar mücadeleye devam edeceklerini vurguladı.

İskeçe Türk Birliği Hukuk Danışmanı Avukat Ahmet Kara, İskeçe Türk Birliği davasında Yunanistan iç hukuk sürecinin nasıl işlediğini ve davaların AİHM sürecini detaylı bir şekilde anlattı. İskeçe Türk Birliği davalarının tam üç kez Yunanistan iç hukuku sürecini tamamladığını ifade eden Kara, derneğin ilk olarak Temmuz 2005’te AİHM’ne başvurduğunu ve mahkemenin 27 Mart 2008 tarihinde kararını açıkladığını söyledi. AİHM’nin Yunanistan’ın Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi’nin Adil Yargılama ile ilgili 6. maddesini ve Toplantı ve Örgütlenme Hakkı ile ilgili 11. maddesini ihlâl ettiğini tespit ettiğini söyleyen Ahmet Kara, maalesef Yunanistan’ın söz konusu kararı halen uygulamadığını da ekledi. Ayrıca kısa bir süre sonra Avrupa Konseyi Bakanlar Komitesinin, artık Yunanistan’a yolun sonuna gelindiğini ve oyalama politikalarının geçerli olmayacağını net bir şekilde ifade edeceği kanaatinde olduğunu söyledi.

Ahmet Kara, Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi’ne göre taraf devletlerin AİHM kararlarını uygulamakla yükümlü olduklarının altını çizdi. Kara, Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesinin 46. maddesinin 1. ve 4. fıkrasında Avrupa Konseyi’ne üye devletlerin uyarılara rağmen AİHM’nin kararlarını uygulamama yönünde hareket ettikleri takdirde hangi yaptırımların uygulanacağının düzenlendiğini açıkladı ve en son aşamanın Avrupa Konseyi üyeliğinden çıkarılma olduğunu söyledi. Böyle bir yaptırımın bir üye devletin imajı açısından çok önemli olduğunu vurgulayan Kara, “Yunanistan’ın eninde sonunda kararları uygulamak zorunda kalacağını düşünüyorum” diyerek sözlerini tamamladı.

Yaklaşık 2 saat süren panel, soru-cevap bölümünün ardından Enstitü Müdürü Prof. Dr. İbrahim Kelağa Ahmet’in panelistlere katılım belgelerinin takdimi ve İskeçe Türk Birliği Başkanı Ozan Ahmetoğlu’nun da İskeçe’yi resmeden bir tabloyu Enstitü Müdürümüze takdimiyle sona erdi.